YAN LIANKE “GÜNLER AYLAR YILLAR”

 Yan Lianke'nin yaşlı bir adam ile kör köpeğinin bir mısır fidanını yaşatma ve ondan güç bularak verdikleri yaşam savaşını anlatan çok sahici, oldukça dokunaklı ama bir o kadar da korkutucu bir hikaye. Açlık, susuzluk, kavurucu sıcak, yokluk, sıçanlar, kurtlar kısacası doğanın tüm acımasızlığına boyun eğmeyen bir inanç öyküsü bu. Çin'de aşağı yukarı benzer bir dönemi anlatan Yu Hua'nın eserlerini anımsatan bu kısacık ama dev yapıt modernizmin pençesinde doğaya eziyet ettiğimiz bu yüzyılda altıbuçuk milyar kez okunmalı.

 

DOSTOYEVSKI "YERALTINDAN NOTLAR"

 İsimsiz bir yeraltı adamının bilinçdışına yolculuk ettiğimiz bu kitapta Dostoyevski'ye dair, onun süreğen çökkünlüğüne, depresyonuna karşı bir savunma gibi geliştirdiği ve zaman zaman ortaya çıkan büyüklenmeci kimliğine, düşük benlik saygısına ve toplumdan yabancılaşmasına tanıklık ediyoruz. Sulusepken yağan bir yağmurda St.Petersburg sokaklarındayız. Yalnız ve öfkeliyiz. Dostoyevski'nin ilk yazdığı değil ama ilk kez gerçek anlamda hayat verdiği kahramanıyla beraber yeraltı dünyasında keşfe çıkıyoruz. "Yeraltından Notlar"'ın varoluşçu edebiyat akımının ilk eserlerinden biri olarak kabul edildiğini de ekleyelim. Zeki Demirkubuz'un sinema uyarlaması da oldukça başarılı, tabi önce kitabı okumak kaydıyla.

 

DOSTOYEVSKİ "EV SAHİBESİ"

 Dostoyevski'nin bu kısa hikayesi yazıldığı dönemde de beğenilmemiş, çok eleştirilmiş. Tıpkı "Öteki " isimli kitabı gibi. Ama hakkını vermek gerek, kült bir eser olduğunu düşündüğüm "Öteki" ile kıyaslanamayacak derecede anlaşılmaz ve sıkıcı buldum. Dostoyevski sanki bu eserde  Fransız edebiyatından, Balzac'tan esinlenmiş, tasvirlere boğulmuş, kendini ararken anafikirden ve kurgudan uzaklaşmış. Yine de özellikle kahramanlara yönelik fiziksel ve ruhsal tasvirlerin başarılı olduğunu söylemem lazım. Ama  Dostoyevski'nin alışkın olduğumuz edebi- psikolojik dokunuşları ve kurgusu olmayınca vasat sayılabilecek bir eser ortaya çıkmış. Dostoyevski külliyatını devirmek, dünyanın en iyi yazarının gelişimini incelemek isteyenlere önerilir.

 

 

OSAMU DAZAI “İNSANLIĞIMI YİTİRİRKEN”

   Osamu Dazai'nin otobiyografisi niteliğinde olduğu bilinen, Japon edebiyatının en çok beğeni toplayan eserlerinden biri. Genç bir adamın, bir sanatçının bunalımı içinde kaybolup gidişini, bir anlamda kendi kendini yok edişini okuyoruz. Kısa ama zor bir okuma olduğunu itiraf etmek gerek. Gençlik böyledir işte, hem kendiliğin inşasına hem de yok edilişine maruz kalır. Ancak bu genç adam maalesef bunalımından kurtulamıyor, kendi yarattığı suçluluk ve pişmanlık denizinde kaybolup gidiyor. Japon edebiyatı tıpkı Osamu Dazai gibi intiharla yaşamına son veren yazarlarla dolu. Japon kültürünün ana unsurlarından biri olan intihar olgusunun sadece yok olmak ile değil, var olmak ile de eşdeğer bir kavram olduğunu düşündürüyor. Normalmiş gibi, olması gerekenmiş gibi...

 

CİLVENAZZZ

OSMAN BALCIGİL “MELEK, TERÖRİST VE FAHİŞE”

         Osman Balcıgil'in tarihi kurgularından sonuncusunda bir dönemin Türkiyesinde Matilt Manukyan'dan hareketle Ermeni terörü ve Türk siyasetini okuyoruz. Kitabın kapağından Manukyan'ın biyografisini okuyacağınız izlenimi edinebilirsiniz, ancak öyle değil, kitapta bu eksende farklı birçok sosyal ve siyasi soruna değinilmiş. Balcıgil bu romanda şimdinin sorunlarını da satır aralarında ustaca ele almış. Aslında Türkiye'in birçok sorunu süregen hale gelmiş olduğundan genel olarak edebiyatçıların işi pek zor değil. Zira  tarihin bu kadar tekerrür ettiği bir başka coğrafya var mıdır bilemiyorum. Kitabın sonunda da Balcıgil Ermeni terörüne kurban giden Türk demokratların bir listesini vermiş, belki de kendini bu listeyi vermek zorunda hissetmiş. Gazeteci kimliğini ön plana çıkaran yazar bu gerçeğin  medyada yeterince yer almadığını düşünüyor olsa gerek. Kitaba en önemli eleştiri adı ve kapak tasarımına dair, maalesef kitabın içeriği düzgün yansıtmayan popüler bir isim ve kapak olmuş.

IRWIN YALOM “SPİNOZA PROBLEMİ”

 Irwin Yalom'un tarihi- felsefi-kurgusal  romanlarından ikincisi. Uzun yıllar önce "Nietzche Ağladığında" isimli romanını okuyup Breuer, Nietzche, Salome ve Freud arasında kurguladığı öyküyü çok beğenmiştim. Spinoza Problemi'nde de yazar bizi Spinoza felsefesi ile buluşturuyor. Bir tarafta Yahudi kökenli ateist filozof Spinoza ve yaşadığı Ortaçağ dönemini incelerken diğer taraftan Spinoza'yı kafasına takmış bir Nazi subayının-Alfred Rosenberg'in ırkçı ve totaliter faşist zihnine yolculuk yapıyoruz. Kitabın satır aralarında yazarın kendi kimliğini sorgulayışını da okuyoruz aslında. Yalom tarihi şahsiyetleri terapi divanına yatırmayı oldukça güzel başarabilen bir yazar. Sırada "Bugünü Yaşama Arzusu-Schopenhauer Tedavisi" var...